Nerwica a alkohol – jaki ma związek? 

Osoby cierpiące na nerwicę szukają ulgi na wiele sposobów. Alkohol może być czasem wykorzystywany do chwilowego odprężenia. Jest to niestety tylko zwodniczy sposób na relaks i ukojenie nerwów i stresu. Jest to chwilowe zrelaksowanie, a problemy niestety w dalszym ciągu narastają i wcale nie jest łatwiej się ich pozbyć. Dodatkowo nadmierne spożywanie alkoholu może stworzyć całkiem nowe sytuacje problemowe, a w efekcie nadmierne spożywanie trunków prowadzi przecież do choroby alkoholowej.

Lęki a spożywanie alkoholu

Zaburzenia lękowe powodują powstanie dysfunkcji społecznych i emocjonalnych. Nerwica to nie tylko fobia, lecz także ataki paniki, lęk uogólniony, nerwica natręctw (czyli powtarzające się występowanie natrętnych myśli (obsesji na temat myślenia np. o tym, że komuś stanie się coś złego) albo przymusowych czynności (np. jeżeli robimy herbatę i nie posłodzimy dwóch łyżeczek cukru, czeka nas nieszczęście), PTSD, zaburzenia adaptacyjne lub po prostu silną reakcją na stres. Aby dodać sobie odwagi, niektórzy zaczynają spożywać zwiększone ilości alkoholu, uważają, że alkohol wspomaga ich funkcjonowanie w społeczeństwie, a bez niego nie dają sobie tak dobrze rady w kontaktach międzyludzkich. Nie jest to dobre rozwiązanie. Chociaż początkowo takie działanie faktycznie się sprawdza, to w konsekwencji może doprowadzić do ciężkiego alkoholizmu. Osoba znerwicowana przestaje kontrolować własne zachowanie. Zaczyna powoli żyć w iluzji i alternatywnej rzeczywistości. Nadmierne działanie alkoholu jest też przyczyną kaca, który na drugi dzień wyłącza nas z wykonywania codziennych obowiązków. Długotrwałe picie wzmacnia natomiast objawy lękowe i powoduje frustracje. Dodatkowo alkohol ma niszczący wpływ na narządy wewnętrzne (szczególnie narażona jest wątroba). Bardzo dużym zagrożeniem dla zdrowia jest też łączenie alkoholu z lekami.

Jakie są objawy ataku nerwicy?

Objawy nerwicy obejmują uogólniony, podświadomy lęk, zmęczenie, uczucie niepokoju i częste problemy ze snem. Często towarzyszą im także różne objawy somatyczne, takie jak uciążliwe bóle głowy, nudności, rozmaite tiki nerwowe czy też kołatanie serca.

Niejednokrotnie objawy nerwicy mogą być mylnie przypisywane schorzeniom fizycznym. Na początku objawy takie jak trudności w oddychaniu, przyspieszone bicie serca czy skurcze żołądka mogą być omyłkowo brane za chorobę somatyczną. Pacjenci cierpiący z powodu objawów nerwicowych szukają pomocy u specjalistów z różnych dziedzin. Dopiero gdy dalsze badania wykluczą dolegliwości cielesne, przychodzi czas na wizytę u psychiatry.

Najlepszym sposobem leczenia nerwicy jest psychoterapia indywidualna i/lub grupowa. W przypadku utrzymywania się ciężkich objawów może być konieczne zastosowanie farmakoterapii. Pacjenci, którzy nie są w stanie lub nie mogą funkcjonować z powodu niepokoju, lęku lub problemów ze snem, są uważani za osoby w poważnym stanie.

Alkoholizm i zaburzenia nerwicowe

Jedną z przyczyn alkoholizmu może być nerwica. Uzależnienie zaczyna się od czasowego wycofania się z odczuwania uczucia lęku (odsunięcie go na bok). Po ustąpieniu lęku pojawia się jednak poczucie winy, a następnie błędne koło – czyli oszukiwanie samego siebie. Spadek nastroju może być spowodowany potrzebą wypicia kolejnego drinka. Jest to zjawisko znane jako abstynencja. Aby poczuć działanie alkoholu na organizm, pacjent musi spożywać coraz to więcej napojów alkoholowych. Skutkiem tego jest postępujące uzależnienie. Należy pamiętać, że alkohol nie jest lekarstwem na zaburzenia lękowe. Mogą one wręcz utrudniać funkcjonowanie i dawać fałszywe poczucie lepszej przyszłości.

Na czym polega mechanizm błędnego koła?

Mechanizm błędnego koła może powstać, gdy osoba znerwicowana stara się zmniejszyć lęk, wykorzystując do tego zażywanie substancji psychoaktywnych. Przywołajmy pewną sytuację, która przybliży nam czym jest wpadnięcie w błędne koło. W piątkowe wieczory nie powinieneś myśleć o pracy, ale zamiast bawić się i relaksować z przyjaciółmi, twój umysł wraca do pewnej trudnej sytuacji, która w tym tygodniu spotkała Cię w tejże pracy. Zaczynasz spożywać alkohol.  Już po wypiciu jednego drinka czujesz się bardziej zrelaksowany. Wypijasz więc więcej i bawisz się jeszcze lepiej. Znajomi namawiają Cię do wyluzowania się i podsuwają coraz to nowe trunki, mówiąc: „ze mną się nie napijesz”? W takiej sytuacji dość łatwo jest zapomnieć o pracy i dobrze się bawić. Nadchodzi jednak następny dzień, w którym czujesz, że przeholowałeś z alkoholem oraz, że wypiłeś o kilka drinków za dużo. Czujesz się wyczerpany, nie możesz zasnąć i rozważasz rzucenie picia na jakiś czas.

Mechanizm błędnego koła polega na tym, że pogarsza Ci się nastrój, wzrasta niepokój, napięcie, poczucie beznadziejności i zmniejsza się zdolność radzenia sobie z problemami dnia codziennego. Nasilenie objawów nerwicowych może prowadzić do zwiększonego spożycia alkoholu i błędne koło się zamyka. Poniżej przybliżony jest jego mechanizm, czyli jak to wygląda w praktyce?

• Pragnienie złagodzenia dyskomfortu i nasilenie objawów nerwicowych,
• Alkohol staje się środkiem psychoaktywnym, który pomaga zwalczyć stres i nerwy,
• Następuje chwilowa poprawa nastroju i osoba znerwicowana czuje się spokojnie,
• Następnie nadchodzą poczucie winy lub depresja.
• Osoba znerwicowana zaczyna ponownie pić. Może to w końcu doprowadzić do alkoholizmu.

Natomiast nagłe odstawienie alkoholu może prowadzić do zespołu odstawienia. Objawia się on w postaci zdenerwowania, innych nieprzyjemnych symptomów. Nic dziwnego, że osoba cierpiąca na nerwicę chciałaby za wszelką cenę uniknąć wpadnięcia w taki stan.

W jaki sposób można przerwać błędne koło, zanim dojdzie do pojawienia się alkoholizmu? Trudno jest wyrwać się z tego schematu samodzielnie oraz stworzyć sytuacje, które prowadzą do obniżenia poziomu lęku. Jeśli cierpisz z powodu silnego lęku, najlepiej poszukaj profesjonalnej pomocy. Psychiatra lub psycholog może pomóc w opracowaniu skutecznych strategii radzenia sobie z lękiem. W przypadku wystąpienia objawów nerwicy utrudniających codzienne funkcjonowanie zaleci on także farmakoterapię.

Co można zrobić, aby pomóc?

Osoby cierpiące na nerwicę powinny jak najszybciej szukać specjalistycznej pomocy u psychologa lub psychiatry. Co jeszcze jest szczególnie istotne? Pacjenci z nerwicą, którzy przyjmują leki w celu złagodzenia lub wyeliminowania objawów nerwicy, powinni zaprzestać picia alkoholu ze względu na możliwość uszkodzenia wątroby i inne skutki uboczne. Konieczne może być leczenie ambulatoryjne albo w zamkniętej placówce leczenia uzależnień w przypadku zaawansowanego alkoholizmu. Najlepszym rozwiązaniem będzie wspieranie chorego w specjalistycznym łagodzeniu objawów nerwicy oraz uważanie aby znerwicowany nie szukał pomocy w używkach i nie popadł w ten sposób w alkoholizm.